13 marzec 2025
Uprawa roślin
Praktycznie skończyły się już zbiory rzepaku, ale rolnicy są ciągle w trakcie najbardziej intensywnych prac związanych ze żniwami. Jest to czas, który zawsze stanowi największe wyzwanie logistyczne. Pierwsze zbiory pszenicy ozimej wskazują na niższe plony w porównaniu do poprzednich lat. Przyczyną są wiosenne przymrozki, które w niektórych regionach sięgały -7°C, dotykając wczesne odmiany pszenicy w fazie kwitnienia. Późniejsze susze uniemożliwiły regenerację roślin, dodatkowo obniżając plony. Wiosenne opady deszczu utrudniały wjazd na pola, ograniczając nawożenie i ochronę przed szkodnikami.
Mniejsze zbiory mogą wpłynąć na wzrost cen skupu. Pszenica jakościowa jest skupowana po około 1000 zł za tonę, podczas gdy pszenica paszowa osiąga cenę około 750 zł za tonę. Rolnicy liczą na wzrost cen, szczególnie ci, którzy mogą magazynować ziarno. Sytuacja na rynku zbóż wskazuje na możliwy wzrost cen, co może przynieść pewne korzyści mimo niższych plonów. W ostatnich latach widoczna jest wyraźna różnica w cenie pomiędzy pszenicą konsumpcyjną a ziarnem przeznaczonym na paszę. Pokazuje to, jak ważne są dobór materiału siewnego, przygotowanie gleby oraz zabiegi agrotechniczne dla osiągnięcia satysfakcjonującej korzyści finansowej.
(fot. T. Kozar)
Co decyduje o cenie skupu pszenicy?
Pszenica konsumpcyjna zazwyczaj osiąga wyższe ceny skupu niż pszenica paszowa ze względu na wyższe wymagania jakościowe i związane z tym większe koszty produkcji. Różnice w cenach mogą być znaczące i wynosić od kilku do kilkunastu procent na korzyść pszenicy konsumpcyjnej. Kryteria kwalifikacji pszenicy na konsumpcyjną obejmują:
Zawartość białka: minimum 12,5%
Gluten: co najmniej 26%
Wilgotność: maksymalnie 14,5%
Liczba opadania (Hagberg): powyżej 250 sekund (220 sekund na rynek krajowy)
Gęstość: co najmniej 77 kg/hl
Zanieczyszczenia: minimalna zawartość zanieczyszczeń, które nie mogą przekraczać 6%, w tym maksymalnie 2% zanieczyszczeń nieużytecznych oraz zanieczyszczenia szkodliwe nieprzekraczające 0,05%
Ziarno przeznaczone na pasze może mieć nieco niższe wymagania jakościowe, jednak nadal musi spełniać kryteria dotyczące wilgotności, zawartości białka, glutenu, gęstości, ilości zanieczyszczeń, wyglądu i zapachu. W przypadku niedoboru towaru na rynku, firmy skupowe mogą akceptować ziarno o niższych parametrach jakości, co jest korzystne dla plantatorów. Zdarza się jednak, że to samo ziarno jest różnie kwalifikowane przez różne skupy, co pozostawiamy bez komentarza. Dlatego przed sprzedażą warto przeprowadzić rozeznanie, gdzie najlepiej dostarczyć uzyskane plony.
(fot. T. Kozar)
Jak wybrać odpowiedni materiał siewny?
Aby dokonać wyboru odpowiedniego materiału siewnego pszenicy, należy uwzględnić kilka kluczowych czynników:
Warunki uprawy – należy dobrać odmianę dostosowaną do lokalnych warunków glebowych i klimatycznych.
Przeznaczenie plonu – wybrana odmiana powinna być zgodna z planowanym wykorzystaniem ziarna (np. na chleb, pasze).
Odporność na choroby – wybrane odmiany powinny być odporne na choroby powszechnie występujące w danym regionie.
Plenność i jakość – materiał siewny powinien posiadać odpowiedni potencjał plonowania oraz jakość uzyskanego ziarna.
Terminy siewu – odmiana powinna być odpowiednia do planowanego terminu siewu.
Wybierając nasiona, należy zwrócić uwagę na klasę, która oznacza przeznaczenie i charakter uprawy. Klasyfikacja materiału siewnego pszenicy ozimej w Polsce opiera się na różnych kryteriach jakościowych i użytkowych. Pszenica ozima jest klasyfikowana według grupy jakościowej ziarna, co wpływa na jej przydatność do różnych celów użytkowych. Najczęściej występujące klasyfikacje to:
Typ E (elitarna) – charakteryzuje się najwyższą jakością ziarna, doskonałymi właściwościami piekarniczymi. Wysoka zawartość białka i gluten, co sprawia, że jest idealna do wypieku chleba. Odmiany tego typu są zazwyczaj bardziej wymagające w uprawie, ale dają najwyższe plony i jakość.
Typ A (wysokiej jakości) – bardzo dobra jakość ziarna, również odpowiednia do produkcji pieczywa. Wysoka zawartość białka i dobre właściwości piekarnicze. Mniej wymagająca niż typ E, ale nadal daje bardzo dobre plony i jakość.
Typ B (średniej jakości) – dobre właściwości piekarnicze, ale nie tak wysokie jak typy E i A. Średnia zawartość białka i glutenu, co sprawia, że ziarno jest bardziej uniwersalne. Odmiany tego typu są bardziej odporne na stresy środowiskowe i mniej wymagające w uprawie.
Typ C (paszowy) – ziarno przeznaczone głównie do celów paszowych, nie nadaje się do wypieku chleba. Niska zawartość białka i gluten, ale wysoka wydajność i odporność na choroby. Idealna dla gospodarstw zajmujących się hodowlą zwierząt, gdzie ziarno służy jako pasza.
Wybór odpowiedniego typu materiału siewnego powinien być uzależniony od celów produkcji i warunków uprawy. Dla rolników koncentrujących się na produkcji zboża do celów piekarniczych najlepszym wyborem będą odmiany typów E i A. Dla tych, którzy sieją zboża z przeznaczeniem na paszę, bardziej odpowiednie będą odmiany typ C. Nie mniej przy odpowiedniej pielęgnacji oraz sprzyjających warunkach, odmiana typu B może spełnić wszystkie parametry pszenicy konsumpcyjnej. Wybór odmian dobrze przystosowanych do lokalnych warunków glebowych i klimatycznych ma istotne znaczenie dla sukcesu uprawy. Pierwszy krok może być decydujący o ostatecznym wyniku finansowym. Jeżeli planujemy wysoki plon o dobrej jakości, należy wybierać sprawdzone nasiona z bardzo szerokiej oferty kwalifikowanego materiału siewnego pszenicy ozimej.
Przykład odmiany pszenicy ozimej: Vistula
W ofercie Agriport dostępne będą nasiona z Poznańskiej Hodowli Roślin, w tym pszenica ozima Vistula. Jest to jakościowa odmiana „A” z wyrównanym ziarnem, wysoką liczbą opadania, sedymentacji oraz ciężarem hektolitra. Vistula to doskonała odmiana do przemysłu młynarskiego i piekarskiego, pozwalająca na uzyskanie wysokich i stabilnych plonów nawet w latach suszy. Co również istotne, odmiana spełnia wymagania do uzyskania dopłat w ramach Integrowanej produkcji roślin. Wybór najlepszego materiału siewnego pszenicy ozimej, może być decydujący o uzyskaniu wysokich plonów i dobrej jakości ziarna. Wiąże się to jednak z wyższymi nakładami związanymi z uprawą. Dlatego…
Mierz siły na zamiary
Średni koszt uprawy pszenicy ozimej na hektar wynosi około 3500-4500 PLN, w zależności od kosztów nawozów, środków ochrony roślin i prac polowych. Aby uprawa była opłacalna, należy osiągnąć plon przynajmniej 6-7 ton/ha. Wyższe plony, rzędu 8-10 ton/ha, znacząco poprawiają opłacalność. Chcąc osiągnąć takie plony o bardzo dobrych parametrach ziarna, trzeba liczyć się z większymi kosztami, związanymi z odpowiednim nawożeniem i ochroną. Należy też pamiętać, że nie każde stanowisko nadaje się do tej uprawy. Siew pszenicy ozimej na żyznych, przepuszczalnych glebach o odpowiednim pH oraz stosowanie właściwego płodozmianu, w którym unika się uprawy po zbożach, jest kluczowe dla osiągnięcia sukcesu. Dobór gleby i poprzedzających roślin wpływa na zdrowotność i wydajność uprawy pszenicy ozimej.
(fot. T. Kozar)
Już dzisiaj zapraszamy na kolejne artykuły, w których opiszemy optymalne warunki glebowe i klimatyczne w uprawie pszenicy, terminy siewu oraz jakie nawożenie i zabiegi wykonać, aby zapewnić prawidłową pielęgnację.
Opracował: Piotr Kucharczyk, Product Manager, Agriport sp. z o.o.
